Encyklopedia szycia F

FALBANA – (fr. falbala, wł. falpalà) – rodzaj ozdoby stosowanej w bieliźniarstwie, krawiectwie, galanterii i modniarstwie.

Jest to plisa materiału dowolnej szerokości, którą się marszczy, ozdabia w fałdki lub karbuje.

Wyróżnia się jej specyficzne rodzaje:

berta – szeroka, koronkowa falbana otaczająca dekolt sukni wieczorowych, popularna w latach 1840-60.
wolant – falbana krojona kloszowo.

FAŁDA – w krawiectwie wyróżniamy fałdy jednostronne, kontrafałdy oraz kontrafałdy odwrotne. Mogą one być układane w pasku, zaprasowane od góry do dołu lub plisowane. Innymi rodzajami fałd są godety i szczypanki.

Rodzaje fałd:

fałdy jednostronne -układane są w jednym tylko kierunku. Pojedyncza fałda na środku zwana jest ” fałdą golfową”

odwrotna kontrafałda – składa się z dwóch fałd jednostronnych, ułożonych w przeciwnych kierunkach

kontrafałda – w jej przypadku brzegi fałdy spotykają się na środku głębokości fałdy

fałda wachlarzowa – jest efektownym wariantem kontrafałdy, na spodzie fałdy układa się na sobie dwie lub więcej kontrafałd

fałda Diora – nie jest tak naprawdę fałdą ale rozcięciem, które jest podszyte kawałkiem materiału

FLANELA – miękka i masywna tkanina bawełniana lub wełniana o dobrych właściwościach termoizolacyjnych, należąca do grupy tkanin z okrywą runową (włókienną). Stosowana do wyrobu ubrań, bielizny (zwłaszcza piżam), pościeli. Tkana splotem płóciennym, mało podatnym na uszkodzenia mechaniczne, lub skośnym. Należy do grupy welurów drapanych, bowiem miękką, delikatną okrywę włókienną uzyskuje się poprzez drapanie, a następnie strzyżenie jej powierzchni. Wykorzystuje się ją np. w produkcji garniturów zimowych. Posiada ciepły chwyt.

FLAUSZ – podwójna, miękka tkanina wełniana lub bawełniana z przędzy zgrzebnej, drapana i strzyżona. Używana jest do produkcji ciepłych okryć wierzchnich.

Flausz to tkanina niezwykle miękka w dotyku. Jest mięsisty i lekki, co sprawia, że producenci odzieży wierzchniej chętnie po niego sięgają. Jest to podwójna tkanina wełniana lub bawełniana z przędzy zgrzebnej, która poddawana jest drapaniu i strzyżeniu po jednej i drugiej stronie. Efektem jest wyraźny meszek i miękki chwyt, które sprawiają, że flausz stanowi jedną z najpopularniejszych tkanin zimowych.

Mimo dość grubej struktury jest puszysty, a duża zawartość wełny zapewnia dobrą cyrkulację powietrza. Daje przytulne wrażenie i jest wręcz stworzony do szycia otulających płaszczy, w których każdy ma ochotę się zanurzyć, gdy mróz zaczyna porządnie doskwierać. W jesiennych i zimowych kolekcjach co roku pojawiają się kurtki, peleryny i płaszcze z tej tkaniny – niestety nie wszystkie są wełniane i warto zerknąć na metkę. Większość z nich to ubrania uszyte z drapanych tkanin poliestrowych – są puchate i lekkie, ale daleko im do ciepłych wełnianych flauszów Inaczej też zachowują się w użytkowaniu. Często po kilku założeniach zaczynają się pilingować i tracą estetyczny wygląd. Nie licz też na to, że zadbają o twoje ciepło.

FROTTE – tkanina z okrywą pętelkową, wytwarzana na specjalnych krosnach. Tkanina tworzona jest z dwóch osnów, podstawowej i pętelkowej, oraz wątku. Osnowa podstawowa tworząca strukturę tkaniny jest wykonana z bardzo mocnej, gładkiej przędzy i jest mocno naprężona. Osnowa pętelkowa natomiast jest wykonana z przędzy miękkiej, puszystej, chłonnej i elastycznej. W trakcie tkania minimalnie naprężona.

Technika tkania polega na wprowadzaniu grup (trzech, czterech lub pięciu) wątków, w odległości kilku milimetrów od krawędzi tkaniny, a następnie dosunięciu całej grupy do krawędzi. W trakcie tego zabiegu z lekko naprężonej osnowy pętelkowej powstaje okrywa pętelkowa. W zależności od układu pokryć osnowowych w grupie, pętelki tworzone są na górnej, dolnej lub obu powierzchniach tkaniny.

Przykłady splotów tkanin frotte
Tkaniny frotte wytwarzane są na krosnach z mechanizmami nicielnicowymi lub maszynami żakarda, dodatkowo wyposażonymi w mechanizm zmieniający skok bidła. W zależności od tego, czy tkanina jest trzy-, cztero- czy pięciowątkowa, bidło wykonuje dwa, trzy lub cztery krótkie skoki i jeden długi. Ten cykl jest powtarzany. Krótkie skoki tworzą grupę wątków, która zaciska osnowę pętelkową. Długi skok powoduje przesunięcie całej grupy do krawędzi tkaniny. Po mocno naprężonej osnowie podstawowej cała grupa przesuwa się swobodnie, ale lekko naprężona osnowa pętelkowa, zaciśnięta między grupą wątków, zostaje sfalowana i tworzy pętelkę.

Sploty tkackie stosowane do tworzenia tkanin frotte to trzy-, cztero- lub pięcionitkowe osnowowe odmiany splotu rypsowego. Na rysunku pokazano sploty trójwątkowych tkanin frotte z okrywą jednostronną (A) i z okrywą dwustronną (B), utworzone ze splotu rypsowego nieregularnego {\displaystyle {\tfrac {1\quad }{\quad 1}}.}{\displaystyle {\tfrac {1\quad }{\quad 1}}.}

Opis rysunku:

• pokrycia osnowy podstawowej, tworzącej tkaninę – kolor czarny,
• pokrycia tworzące okrywę pętelkową na stronie prawej – kolor czerwony,
• pokrycia osnowy tworzącej okrywę strony lewej – kolor pomarańczowy.
• Przekroje obok rysunków splotu pokazują sposób tworzenia pętelki jednostronnej (a) i dwustronnej (b).

Zastosowanie:

bielizna
bielizna pościelowa
płaszcze kąpielowe
ręczniki
skarpetki

FULAR –

(od fr. foulard) – miękka, cienka tkanina z jedwabiu lub półjedwabiu o splotach: płóciennym, skośnym lub atłasowym.

Bywał gładki lub drukowany we wzory. Zanim zaczęto go produkować w Europie (dobrą markę wyrobiły sobie fulary liońskie), sprowadzany był z Dalekiego Wschodu. Z fularu szyto chusteczki do nosa, damskie suknie i bluzki oraz chustki zawiązywane przez mężczyzn zamiast krawata, które z czasem zaczęto identyfikować z tą nazwą. Noszone były w XIX i XX wieku. Były elementem męskiego stroju nieformalnego. Fularowe chusteczki są stosowane w maskach przeciwgazowych, pod nazwą „Fular przeciwzaroszeniowy”, po nawilżeniu i przetarciu okularów maski nie ulegają one zaroszeniu.

Źródła: